مدلهای تجارت الكترونیك

تجارت الكترونیك دارای مدل های زیر است :

تجارت B2B – Business to Business ( تجارت اینترنتی بین دو بنگاه )

تجارت C2B – Consumer to Business ( تجارت الكترونیكی بین بنگاه و مصرف كننده ) خرده فروشی

تجارت C2C – Consumer to Consumer ( تجارت الكترونیكی بین مصرف كننده و مصرف كننده )

تجارت A2B – Administration to Business ( كلیه معاملات مالی و تجاری بین شركتها و سازمانهای دولتی )

تجارت A2C – Administration to Consumer ( هر گونه امور كسب كار بین دولت و مردم )

G2G – Government to Government تجارت ƒ

B2G – Government to Business تجارت ƒ

E2G – Government Employee تجارت ƒ

P2P – Peer to Peer تجارت

– تجارت فروشنده با فروشنده

B2B اولین روش خرید و فروش معاملات الكترونیكی است و بیشترین عایدی را دارد. در این مدل همه افـراد و خـدمات مـرتبط بـاتجارت بین المللی از قبیل : تامین كنندگان، خریداران،فرستندگان دریایی كـالا، پـشتیبانی، خـدمات ( سرویـسها) بازرسـی، اخبـاربازاریابی و كاربری های نرم افزار كه موجب سهولت در امور تولید و خرید و فروش می شوند، در یك محل گردهم میآینـد. B2B درجایی استفاده میشود كه بخواهیم خرید و فروش عمده را به كمك تجارت الكترونیكی انجام دهیم و خارج از حیطه خـرده فروشـان

عمل نماییم، چرا كه خرده فروشی در اینترنت با خطرات بسیار همراه است، زیـرا مـشتریان تمایـل ندارنـد تـا همـه چیـز را از روی اینترنت خریداری كنند.

 

شركت CISCO یكی از اولین شركتهای بزرگی بود كه در جولای 1996 سایت تجارت الكترونیكی خود را راه اندازی كرد. یـك مـاهبعد شركتهای كامپیوتری مانند MICROSOFT و IBM نرم افزارهای تجاری خود را كه امكـان انجـام فـروش از طریـق اینترنـت رافراهم میكرد، به بازار عرضه كردند. به صورت طبیعی، در B2B فروش مستقیم منبع اصلی درآمد به حساب میآید، مانند وقتی كـهیك فروشنده محصول خود را به یك فروشنده دیگر مستقیما می فروشد. با وجود این وب میتواند روی فروش مستقیم تأثیر بگـذاردو این قاعده را بر هم بزند.

در این نظام جدید مشكلاتی نیز وجود دارد ازجمله اینكه رو در رو نبودن مشتری و فروشنده باعث میشـود كـه معاملـه بـه صـورتمجازی صورت گیرد. این مشتریان برای دریافت اطلاعات بیشتر باید با تلفن به مركز اصلی وصل شوند، اما هیچ تضمینی برای اینكـهكسی در آن سوی خط باشد وجود ندارد.

– تجارت مصرف كننده با فروشنده

 

بیشترین سهم در انجام تجارت الكترونیكی از نوع B2C است كه به معنای خرده فروشی میباشد. این نوع تجارت، با گسترش وب بهسرعت افزایش پیدا كرد و اكنون به راحتی میتوان انواع و اقسام كالاها را از شبكه خریداری كرد. C2B با راه اندازی سایتهایی چونAMAZON و CDNOW . آغاز شد

در تجارت الكترونیكی B2C در یك طرف معامله، تولیدكننده ( فروشنده) محصول و در طرف دیگر، خریدار ( مصرف كننده نهـایی) قرار دارد. اما مشكلات امنیتی شبكه تأثیر منفی بر روی حجم معاملات گذاشتهاست و بسیاری از مشتریان نسبت بـه دزدیـده شـدناطلاعات شخصی شان توسط هكرها ترسیدهاند. در عین حال هنوز معاملات بسیاری در این مدل صورت می گیرد. در ایران نیز ایـنروش رونق دارد برای مثال م یتوان شركت شهروند . را مثال زد در حال حاضر زمینه فروش كالا و خدمات كه از طریق اینترنت و بر اساس B2C انجام می پذیرد عبارتند از:

سخت افزار و نرم افزار، امور مسافرت، جهانگردی، كتاب، ارسال هدیه و گل، مواد غذایی و نوشـیدنی، جـواهرات، كالاهـای ورزشـی والكترونیكی.

 

مزایای تجارتB2C

همان طور كه در بالا اشاره شد بیشترین سهم تجارت الكترونیك از نوع B2C و خرده فروشی می باشد . به همـین دلیـل بـه بررسـیمزایای این نوع تجارت می پردازیم. از دید خریداران فروشگاه های الكترونیك ، مهمترین مزایایی كه می توان به تجارت الكترونیـكمنصوب كرد عبارتند از:

 

-1 كاتولوگ و مشخصات كالاها به سهولت قابل دسترسی و مشاهده بوده و مشتری قادر است بر اساس ویژگی های متعدد همچوننام، نوع، رنگ، وزن، قیمت و… كالای مورد نظر خود را پیدا كند . توضیح كالاها می تواند به همراه تصاویر متعدد بوده و در عین حالمی تواند شامل تصاویر سه بعدی نیز باشد.

-2 كالا ها و خدمات می توانند توسط بقیه خریداران نظر دهی شوند و مشتری قادر است از نظرات بقیه خریداران مطلع شود.

-3 خرید از فروشگاه می تواند به صورت 24 ساعته در تمام ایام هفته انجام گیرد.

-4 بعضی از محصولات همچون نرم افزار ، كتابهای الكترونیكی ، موسیقی، فـیلم،… در همـان زمـان خریـد قابـل دریافـت از سـایتفروشگاه است.

-5 كالا ها معمولاً از فروشگاه های فیزیكی ارزانتر است ( به علت كم بودن هزینه های سربار فروشگاه و زیاد بودن تعداد خریداران )

-6 فشار و استرس معمول در هنگام خرید از یك فروشگاه فیزیكی به هنكام خرید از یك فروشگاه الكترونیكی وجود نخواهد داشت.

-7 .مقایسه انواع گوناگون یك كالای خاص در فروشگاههای مختلف می تواند به راحتی انجام گیرد . فاصله بین این فروشگاه ها یككلیك است.

-8 خریدار قادر است كلیه فروشگاه ها را برای یافتن مناسبترین قیمت برای كالای مورد نظر خود جستجو كند.

9 خریدار پس از انتخاب كالا بسادگی و با فشردن چند كلید قادر به انجام سفارش و پرداخت هزینه ها بوده و بعد از مـدت معینـی

كالای خریداری شده را در منزل خود در یافت خواهد كرد.

10 – بعد از دریافت كالا، اگر مشكلی در كالای دریافت شده موجود باشد، خریدار می تواند بـه سـایت فروشـگاه مراجعـه كـرده و از امكانات ارجاع كالا استفاده كند.

 

– تجارت مصرف كننده با مصرف كننده

 

در این مدل تجارت الكترونیكی، مزایدهها و مناقصههای كالا از طریق اینترنت انجام میگیرد. مدل C2C شبیه یك سمـساری اسـت.

ایده اصلی این مدل این است كه مصرف كنندگان با یكدیگر بدون واسطه به خرید و فروش بپردازند.

EBAY بزرگترین نمونه اولیه مدل C2C میباشد. EBAY خود چیزی نمیفروشد و به عنوان واسطی بین خریداران و فروشـندگان عمل میكند. به عنوان مثال، EBAY اجازه میدهد كه فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار دهد و سپس شركت كننـدگان در حراج قبل از اتمام مدت باید روی كالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر كنند.

سایتهای اینترنتی دیگر مانند AUTOBYTEL و CARSMART نمونه هایی از مدل C2C میباشند. به دلیـل نـاچیز بـودن هزینـهتبلیغات در اینترنت، استفاده از مدل C2C برای فروش كالاها مورد توجه قرار گرفته است.

 

– تجارت مصرف كننده با فروشنده

 

در حالیكه بازار مصرف روی خط روز به روز در حال گسترش است، بسیاری از خریداران دریافته اند كه شیوه انتخاب محصول بـسیارمتنوع است، چون وقتی كه مصرف كنندگان سایتهایی را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود می یابند یافتن خود محصول درآن سایت و به دست آوردن قیمت محصول اغلب كاری دشوار است. بنابراین، برای راحت تر كردن امر خرید، نیاز به روشهای جدید خرید و فروش اینترنتی است كه در آن شركتهایی مانند واسطههـاییبین مصرف كننده ها و فروشنده ها تلاش میكنند تا خریداران را به بهترین وجهی در خریدشان كمك كنند . اساس كـار آن هـا هـممبتنی بر مدل C2B میباشد.

 

– تجارت نقطه به نقطه

 

مدل تجارت الكترونیكی P2P برای تسویه حساب كردن شركت كنندگان در حراج با فروشنده است كه مـشهورترین آنهـا سرویـسیاست به نام PAYPAL كه در قسمت كارتهای هوشمند بیشتر به آن میپردازیم. تجارت P2P در چهارچوبی كار می كنـد كـه افـرادبتوانند مستقیما با هم پول رد و بدل كنند و در حالیكه سهم اصلی داد و ستد پـولی را نقـل و انتقـالات رو در رو برعهـده دارد، فـنآوری تلفن های همراه تعداد افراد بیشتری را در داد و ستد غیرحضوری سهیم میكند. با استفاده از سخت افزار MONDEX كه زیر مجموعه MASTERCARD میباشد، كاربران قادرند تـا نقـل و انتقـالات الكترونیكـیپولی خود را انجام دهند و پول خود را از یك كارت اعتباری، به كارت اعتباری دیگر منتقل نمایند. نحوه استفاده از تلفن همراه بدینصورت است كه به جای فن آوری GSM كه استاندارد معمول ارتباطی تلفن همراه در بسیاری از كشورها، به ویژه در اروپاسـت، فـنآوری دیگری تحت عنوان پروتكل بكارگیری نرم افزار كاربردی از طریق تجهیزات بی سیم كه بـه اختـصار WAP نامیـده مـی شـود،

جایگزین میگردد. در این شیوه جدید، هر تلفن همراه از طریق مركز تلفن با یك كامپیوتر سرویسگر مرتبط می شود و می تواند نـرمافزار مورد نیاز كاربر خود را بر روی كامپیوتر مذكور فعال نماید . بدین ترتیب،استفاده كننـده مـی توانـد اطلاعـات خـود را از طریـقكامپیوتر سرویسگر كه خود از طریق اینترنت و یا شبكههای ارزش افزوده ( VAN ) به مراكز تجاری و خدماتی متصل است، ارسال ویا دریافت نماید.

 

– تجارت فروشنده با اداره

 

این نوع تجارت الكترونیكی شامل تمامی مبادلات تجاری – مالی بین شركتها و سازمانهای دولتی است. تامین نیازهای دولت توسـطشركتها و پرداخت عوارض مالیات ها از جمله مواردی است كه میتوان در این گروه گنجاند. تجارت B2A در حال حاضر روشی تازه قلمداد میشود، ولی در آیندهای نزدیك، زمانی كه دولتها به ارتقای سطح ارتباطات خود تمایل و توجه نشان دهند، به سرعت رشـدخواهد كرد.

 

– تجارت مصرف كننده با اداره

 

مدل تجارت الكترونیكی C2A هنوز پدیدار نشدهاست،ولی به دنبال رشد انواع B2C و B2A، دولتها احتمالاً مبـادلات الكترونیكـی رابه حیطههایی همچون جمع آوری كمكهای مردمی،پرداخت مالیات بر درآمد و هرگونه امور تجاری دیگری كـه بـین دولـت و مـردم انجام میشود، گسترش خواهند داد.